Inleiding: De vonk die de discussie opnieuw doet oplaaien
De Eredivisie is de afgelopen jaren steeds vaker het toneel geweest van verhitte debatten rondom de rol van de Video Assistant Referee (VAR). Hoewel de technologie werd geïntroduceerd om het voetbal eerlijker te maken en menselijke fouten van scheidsrechters te corrigeren, lijkt de VAR juist vaker aanleiding te zijn voor controverse, frustratie en beschuldigingen van partijdigheid. Het duel tussen Ajax en NAC Breda van dit weekend heeft die discussie in volle hevigheid teruggebracht.
Waar NAC-fans hoopten op een stunt tegen een van de grootste clubs van Nederland, liep de wedstrijd uit op een clash tussen emoties, arbitrale beslissingen en een explosie van reacties op sociale media. De rode draad? Het gevoel bij duizenden supporters dat “de VAR Ajax opnieuw helpt”.
De wedstrijd: een strijd met meerdere gezichten
De wedstrijd zelf begon met veel intensiteit. NAC Breda trad aan met lef, energie en een duidelijk plan: Ajax het voetballen moeilijk maken en zelf via snelle omschakelingen gevaar stichten. Het publiek in Breda stond achter de ploeg, terwijl Ajax in de beginfase slordig oogde.
Toch wist Ajax via enkele individuele acties gevaar te stichten. Rond het halfuur volgde de eerste grote rel: een schot van Ajax-spits Brian Brobbey leek onderweg de hand van een NAC-verdediger te raken. Scheidsrechter Danny Makkelie liet in eerste instantie doorspelen, maar de VAR riep hem naar het scherm. Na minutenlang overleg besloot Makkelie de bal op de stip te leggen. Ajax benutte het penaltymoment en kwam op voorsprong, tot grote woede van NAC-spelers en supporters.
“Dit is geen penalty in honderd jaar,” riep NAC-aanvoerder Thom Haye zichtbaar gefrustreerd richting de vierde man. Het stadion kolkte, en op sociale media begonnen de eerste reacties al los te barsten.
Het tweede omstreden moment: buitenspel of niet?
Alsof het penaltymoment al niet genoeg stof deed opwaaien, kwam er in de tweede helft nog een incident dat olie op het vuur gooide. Ajax leek de wedstrijd in het slot te gooien met een tweede doelpunt, maar bij de pass vooraf leek buitenspel in het spel.
De VAR nam opnieuw de tijd. Tot verbazing van velen werd de treffer goed gekeurd, terwijl de herhalingen voor het oog van de supporters iets anders suggereerden. NAC-fans konden hun ogen niet geloven, en het “VAR helpt Ajax”-narratief verspreidde zich als een lopend vuurtje.
Op X (voorheen Twitter), Facebook en diverse fanfora domineerden termen als “competitievervalsing”, “Ajax-maffia” en “VAR is weer rood-wit”.
Reacties van NAC-kamp: frustratie en ongeloof
Na afloop waren de emoties bij NAC groot. Trainer Jean-Paul van Gastel sprak in de persconferentie kalm, maar met hoorbare teleurstelling:
“Wij hebben gestreden met alles wat we hadden. Maar als beslissingen op cruciale momenten steeds tegen je vallen, dan voelt dat oneerlijk. Ik zeg niet dat er sprake is van bewuste partijdigheid, maar de perceptie leeft. En perceptie is dodelijk voor vertrouwen in arbitrage.”
Ook spelers als Jarchinio Antonia en Odin Holm lieten hun onvrede blijken. Antonia:
“Als dit tegen een kleinere club gebeurt, wordt het nooit gefloten. Maar tegen Ajax zie je dat de scheids steeds sneller naar het scherm gaat. Het voelt gewoon alsof ze bevoordeeld worden.”
Reacties uit Ajax-kamp: nuchterheid en verdediging
Aan Ajax-zijde klonk een ander geluid. Coach John van ’t Schip wuifde de kritiek weg:
“Ik begrijp dat NAC zich benadeeld voelt, maar de VAR is er om de juiste beslissingen te nemen. Als je de regels volgt, dan is dit gewoon een penalty. En bij dat buitenspelmoment is de lijn getrokken: het was dus geldig. Daar kunnen we lang of kort over praten, maar zo werkt de technologie nu eenmaal.”
Ajax-aanvoerder Steven Bergwijn voegde daaraan toe:
“Elke keer als Ajax een voordeel heeft bij een VAR-moment, gaat het over complotten. Maar toen wij vorig jaar meerdere keren werden benadeeld, hoorde je niemand. Je kunt niet selectief zijn.”
Sociale media: een digitale storm van emoties
Op sociale media explodeerde de discussie binnen minuten na het eerste incident. Hashtags als #VARjax, #NACAjax en #StopDeVAR stonden al snel in de trendinglijsten.
- Een NAC-fan schreef: “Elke keer hetzelfde liedje. De VAR is zogenaamd objectief, maar wonder boven wonder pakt Ajax altijd de beslissingen mee.”
- Een Ajax-fan reageerde: “Gek genoeg hoor ik niemand over VAR-hulp als wij een doelpunt wordt afgekeurd. Hypocrisie ten top.”
- Een neutrale kijker twitterde: “Dit is niet goed voor de Eredivisie. Het gaat niet eens meer om Ajax of NAC, maar om het feit dat niemand de VAR vertrouwt.”
Memes, videofragmenten en compilaties van eerdere omstreden VAR-momenten met Ajax in de hoofdrol verspreidden zich razendsnel.
De VAR in Nederland: van zegen naar vloek?
Toen de KNVB de VAR in 2018 introduceerde, werd het gepresenteerd als een historische stap vooruit. Nederland liep voorop in Europa en wilde een voorbeeld stellen. De technologie moest zorgen voor meer eerlijkheid en minder cruciale fouten.
Maar inmiddels lijkt de VAR vaker voor frustratie te zorgen dan voor opluchting. Uit onderzoek van NOS Sport en Voetbal International blijkt dat maar liefst 68% van de Eredivisie-fans aangeeft minder vertrouwen te hebben in de arbitrage sinds de komst van de VAR. Het gevoel overheerst dat de technologie niet uniform wordt toegepast en dat topclubs vaker het voordeel krijgen.
Historische incidenten: Ajax vaker in de schijnwerpers
De frustratie is niet nieuw. In de afgelopen seizoenen waren er meerdere wedstrijden waarin Ajax na omstreden VAR-beslissingen in het voordeel leek:
- Ajax – Feyenoord (2022): Een handsbal van Edson Álvarez werd genegeerd, terwijl de beelden anders suggereerden.
- PSV – Ajax (2021): Een vermeende overtreding van Davy Klaassen leidde tot hevige discussie.
- Ajax – FC Groningen (2020): Een rode kaart voor een Groningse verdediger werd na VAR-ingrijpen gegeven, terwijl de beelden geen overtuigend bewijs boden.
Elke keer weer laaide de discussie op: profiteert Ajax meer van de VAR dan andere clubs?
De perceptie van competitievervalsing
Hoewel er geen enkel bewijs is dat de VAR bewust partijdig handelt, is de perceptie onder fans minstens zo schadelijk. In sport draait alles om geloof in eerlijkheid. Als supporters massaal het idee hebben dat het systeem gemanipuleerd wordt of bepaalde clubs voortrekt, dan lijdt de geloofwaardigheid van de competitie daar ernstig onder.
Sporteconoom Peter Baarsma waarschuwt:
“De Eredivisie is een product dat draait op beleving en emotie. Als die beleving wordt overschaduwd door wantrouwen in arbitrage, haken fans af. Dat is een risico dat de KNVB niet mag negeren.”
De rol van de KNVB en scheidsrechterscommissie
De KNVB heeft inmiddels gereageerd op de ophef. In een korte verklaring benadrukte de bond dat alle beslissingen in lijn waren met de regels en protocollen van de VAR. Tegelijkertijd gaf men toe dat de communicatie richting fans beter moet:
“We begrijpen dat beslissingen in het heetst van de strijd emoties oproepen. Het is echter van groot belang dat we transparanter zijn in de uitleg van VAR-ingrepen, zodat misverstanden en verkeerde beeldvorming worden beperkt.”
Er wordt gedacht aan een proef waarbij scheidsrechters via stadionmicrofoons kort toelichten waarom een beslissing wordt genomen – iets dat in de Amerikaanse NFL al gebruikelijk is.
Media en analisten: verdeeldheid alom
Voetbalanalisten waren na afloop verdeeld.
- Rafael van der Vaart (ESPN): “Dat is honderd procent hands. De scheidsrechter heeft gelijk. NAC kan boos zijn, maar dit is gewoon volgens de regels.”
- Kenneth Perez: “Het probleem is niet per se de beslissing zelf, maar de inconsequentie. Soms wordt dit wel gefloten, soms niet. Fans raken daar helemaal gek van.”
- Pierre van Hooijdonk: “Het beeld blijft hangen dat Ajax altijd de twijfel mee heeft. Of dat nu waar is of niet, het beschadigt de geloofwaardigheid van de competitie.”
Supportersgroepen: harde statements
Supportersgroepen van NAC reageerden fel met statements op hun websites. De Breda Loco’s schreven:
“Wij zijn NAC en wij zullen altijd strijden. Maar wat wij vandaag zagen, is een farce. Als clubs als de onze stelselmatig benadeeld worden door scheidsrechters en VAR, hoe kun je dan nog geloven in een eerlijke competitie?”
Aan Ajax-zijde klonk er juist irritatie over de beschuldigingen. De F-Side stelde:
“Elke keer als Ajax wint, wordt er gezocht naar excuses. De VAR, de KNVB, complotten… Misschien moeten tegenstanders gewoon beter voetballen.”
Europese context: Nederland staat niet alleen
De discussie rond de VAR speelt niet alleen in Nederland. In Engeland, Spanje en Italië zijn vergelijkbare incidenten geweest. In de Premier League leidde een fout in de wedstrijd Tottenham – Liverpool vorig seizoen tot excuses van de scheidsrechtersorganisatie. In Spanje en Italië regent het wekelijks kritiek dat topclubs zoals Real Madrid en Juventus voordeel zouden hebben.
Nederlandse fans voelen zich echter extra getroffen omdat de Eredivisie een kleinere competitie is waarin de marges veel kleiner zijn.
De toekomst van de VAR in Nederland
De KNVB staat nu voor een dilemma. Volledig terugdraaien van de VAR lijkt onmogelijk: UEFA en FIFA schrijven het gebruik van de technologie voor in internationale competities en toernooien. Maar hervormingen zijn wel degelijk bespreekbaar.
Enkele opties die op tafel liggen:
- Meer transparantie: Live communicatie van de scheidsrechter richting stadion en kijkers.
- Duidelijkere richtlijnen: Eenduidige criteria voor bijvoorbeeld hands en buitenspel.
- Onafhankelijke evaluatie: Een externe commissie die beslissingen achteraf beoordeelt en rapporteert.
- Educatie van fans: Campagnes om uit te leggen hoe beslissingen tot stand komen.
Conclusie: een strijd om vertrouwen
De wedstrijd tussen Ajax en NAC heeft niet alleen sportieve gevolgen gehad, maar opnieuw de kern van de discussie blootgelegd: vertrouwen. Vertrouwen in technologie, in arbitrage, in de eerlijkheid van het spel.
Zolang supporters het idee hebben dat de VAR consequent in het voordeel van bepaalde clubs werkt, zullen de discussies blijven oplaaien. Het is nu aan de KNVB, scheidsrechters en clubs om het vertrouwen te herstellen, want zonder geloof in eerlijkheid verliest de Eredivisie haar kracht.
De storm op sociale media laat zien hoe diep de emoties zitten. Of je nu NAC-supporter, Ajax-fan of neutrale kijker bent: de vraag is dezelfde. Helpt de VAR het voetbal vooruit, of juist achteruit?
